Referendum

• Op vele manieren is het beschreven, maar democratie betekent letterlijk dat de directie van Nederland de bevolking is en de Tweede Kamer ons personeel is. Hier is geen discussie over mogelijk omdat het simpelweg de definitie van democratie is.
• En om het vooral duidelijk te houden, als de regering er een potje van maakt dan ligt de verantwoordelijkheid daarvan bij de Tweede Kamer.
• Als de Tweede Kamer er een potje van maakt, door structureel de wil van de bevolking, de directie, te negeren, dan is dat de verantwoordelijkheid van de bevolking die in het het organigram daarboven staat.
• Een referendum is bij uitstek een middel om de Tweede Kamer duidelijk te maken wat hun verplichtingen zijn, wat ze moeten doen om de wil van de burger uit te voeren.
• Iedere partij die tegen een referendum is stelt zich in zekere zin vijandig op tegenover democratie. Deze partijen verloochenen de mening van de democratische meerderheid, de mening van jou en mij en 18 miljoen andere Nederlanders.
• Gelukkig zijn er flink wat partijen die volmondig beseffen dat een referendum een recht is en een belangrijk onderdeel van onze democratie dient te zijn.

“Elk volk krijgt de leiders die het verdient”, dus gebruik je kiesstem goed en ga alsjeblieft altijd stemmen.

Verkiezingen 2023

Het is een lang artikel en je doet jezelf een plezier door het goed te lezen. Om de boodschap in ieder geval duidelijk te maken wordt meteen begonnen met de toch wel verbazende conclusies.

Let natuurlijk wel op, de partijen die hoog scoren kunnen andere standpunten hanteren waar je het totaal niet mee eens bent. Kies dus zorgvuldig een partij uit dit lijstje.

Partijen waar je wel uit kan kiezen

Deze partijen kregen het hoogst haalbare rapportcijfer na de analyse, een 5 op een schaal van 0 tot en met 5:

Partijen met gebrekkig respect voor democratie

Partijen met een gebrekkig besef van wat democratie is en volmondig tegen referenda zijn kregen de waardering 0:

De verleiding was er om deze bladzijde op te delen maar het is juist zo interessant om in de context van het onderwerp “referendum” te zien hoe partijen hierover denken, hoe ze door de mand vallen als ondemocratisch of hoe ze juist verrassend goed achter de inhoud van deze bladzijde staan. Echter, het is vooral belangrijk om op een partij te stemmen die snapt wat hier geschreven staat en voor de invoering van een referendum is. Ik durf te stellen dat “referendum” het belangrijkste onderwerp zou moeten zijn bij jouw stemkeuze.

stemwijzer.nl heeft de stelling: “Inwoners van Nederland moeten een nieuwe wet kunnen tegenhouden met een referendum“, gevolgd door de vraag “eens” of “oneens“.

Onder de kop “analyse partijstandpunten” tref je de opstelling van partijen aan. Partijen die “oneens” hanteren steken dus eigenlijk een hele dikke vinger op tegen de grondbeginselen van onze democratie en mijn advies is om nooit op zo’n partij te stemmen.

Over Nederland

Nederland? Vooruitstrevend, flexibel en innovatief met een geschiedenis vol bijdragen aan de wereld. We zijn tolerant, kijken over grenzen heen en gebruiken ons boerenverstand. Nederlanders beseffen heel goed dat ons land een geweldig land is om samen in te wonen, te werken en te leven.

Echter, veel Nederlanders maken zich zorgen over werk en inkomen en de toekomst. Bovendien zijn er teveel Nederlanders die te weinig kansen krijgen, en die ongewild aan de zijlijn staan. Het lukt de overheid niet dit op te lossen.

Tegelijkertijd interesseert het een groot deel van de bevolking totaal niet meer wat er in Den Haag besloten wordt, ze zijn murw. Dan komt er een moment waarbij mensen klem komen te zitten en dat is het moment dat boeren met trekkers van zich laten horen, dat gele hesjes wegen blokkeren.

Zover mag het eigenlijk nooit komen. De betrokkenheid van de burger moet terugkeren want betrokkenheid en referenda gaan hand in hand, ze versterken elkaar.

Als aanvulling, Nederland is klein met een ontwikkelde bevolking die redelijk is – door middel van “rede” en “redelijkheid” altijd wel weet wat de beste oplossing is. Daarnaast heerst er een cultuur van ondernemen met aan de ene kant logisch verstand en aan de andere kant gecalculeerde risico’s durven lopen. Fouten maken mag, nalatig zijn mag niet. Het is die cultuur van “Down the Rabbit Hole” maar ook altijd weer boven komen. Dat zou Nederland een lichtend voorbeeld voor de wereld kunnen maken, we hebben met elkaar die potentie.

Echter, dan moet de overheid wel weer leren te handelen overeenkomstig met de werkelijke wil van de democratische meerderheid van de bevolking. Een referendum is bij uitstek het middel om achter de wil van de bevolking te komen.

Komt een overheid bij de dokter

Nederland anno 2023: De burger is murw, op wat boeren en gele hesjes na, met het water tot de lippen. Met de beste bedoelingen kleuren een aantal partijen naar eigen inzicht in wat goed is voor de burger. Wat ons nu nog bindt zijn slechts stroopwafels en molens. Het vertrouwen in de politiek is beneden nul gedaald.

Nederland pal na 1945: De “schouders eronder”, aanpakken, saamhorigheid en solidariteit, “geen gelul maar doen!”

78 jaar vaataanslibbing: De overheid is een apparaat geworden met zware obesitas die niet eens meer zijn bed uit kan komen om slagvaardig actie te nemen om mensen in Groningen eindelijk eens goed te helpen, om gedupeerden van de kinderopvangtoeslag zo snel mogelijk uit de afgrond te hijsen, het heel normaal vindt dat een gezin van 4 personen een staatsschuld van € 20 000 in hun mik geschoven krijgen door absurd stikstofbeleid. Het is diezelfde overheid die de burger zich te barsten laat werken om haar vreetzucht te bevredigen, waarbij zelfs werkende mensen onder de armoedegrens terecht komen.

De overheid moet op dieet en naar de sportschool

Heb je dat beeld van die overheid goed op je netvlies? Het goede nieuws is dat we daar samen wat aan kunnen veranderen. Het is van belang nu al met de toekomst bezig te zijn en de overheid op dieet te zetten en een abonnement op de sportschool te geven. Die beeldspraak kan vertaald worden naar de overheid, de samenleving, weer 100% bij de les krijgen en houden. “Lean and mean” dus.

Medicijn Democratium is er in twee smaken

Nederland is een democratie. Ons land is óns land. De voltallige bevolking is soeverein wat wil zeggen dat de voltallige bevolking de hoogste macht in ons land is. Ons land is dus niet van politici en ook niet van een elitaire bovenlaag of de arbeidersklasse of de bedrijven. Wij, de voltallige bevolking, dragen politici op om onze wensen, of beter onze wil, zo goed mogelijk om te zetten in oplossingen.

Er is geen discussie mogelijk over onze wensen, de wil van het volk. Die wil is altijd bindend en is bij uitstek met een referendum goed zichtbaar te maken. Een discussie over hoe die wil vertaald wordt naar een oplossing komt dan eigenlijk neer op een mening over verschillende interpretaties:

• Politici die zo direct mogelijk de bindende wens vertalen naar een oplossing – herkenbaar door uitspraken als “De kiezer wil dit of dat”.
• Politici die met een kiezersmandaat op zak die bindende wens vrij interpreteren zoals “Wat is het best voor het volk” en “Wat wil de partij” – herkenbaar aan uitspraken als “ik wil”, “ik vind” en “de partij is van mening”.

Van de tweede smaak zijn veel burgers ziek

Het is voorspelbaar dat wij, de kiezers die hun wensen delegeren, voorkeur hebben voor politici die zo direct mogelijk die bindende wensen vertalen naar oplossingen, de eerste groep dus.

Diezelfde kiezers worden echter verleid met een partijprogramma en stemmen vaak op politici uit de tweede groep, die voor vrije interpretatie kiezen. En daarmee zijn we weer terug bij af, bij het probleem van de afstand tussen burger en politiek. De gevolgen van die afstand zijn uiterst schadelijk voor onze samenleving en jezelf. Enkele voorbeelden:

• De politici die altijd gaan voor “er moet meer geld naar X” waarbij jij nog harder moet bloeden, in plaats van “X moet efficiënter gaan opereren”. Daar hoort het volgende punt ook bij:
• De overheid die nooit in eigen vlees snijdt omdat makkelijke belastingverhoging minder pijnlijk is – voor de overheid, niet voor jou en mij.
• De politici die net iets te gevoelig zijn voor de krokodillentranen van misleidende lobbyisten, en dat “belangenafweging” noemen terwijl onze wens soms zelfs compleet genegeerd wordt – als onze wens al zijn bestemming zou bereiken.
• Het decennia lang complexer maken van een overheid die uiteindelijk niet meer voor- en achteruit kan. De trage reactie op COVID-19 bewees dit en veroorzaakte onnodig duizenden doden in Nederland.
• In een democratie niet handelen overeenkomend met de bindende wens van het volk kan gezien worden in gradaties van arrogant en regentesk tot verraad. Een sprekend voorbeeld hiervan is het niet eerbiedigen van het “raadgevend referendum” [sic] aangaande de “Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne”. Nog erger, het “raadgevend referendum” is om zeep geholpen.
• De stikstofwetgeving illustreert uitzonderlijk goed dat wat zogenaamd het best is haaks staat op wat het voltallige volk wil. In het stikstofrapport van Remkes staat niet één keer genoemd wat de burger nu eigenlijk wil – arrogantie ten top en ronduit absurd.
• En om maar even door te gaan, wat de bindende wens van het voltallige volk is:
  • Minder mensen onder de armoedegrens.
  • Huizen bouwen, nu! Eigen huizen bereikbaar maken voor starters.
  • Meer kansen en beter onderwijs.
  • Het kunnen opheffen van voedselbanken.
  • Het beperken van geldverslinding van de overheid.
  • Een efficiënte en slagvaardige overheid.
  • Een overheid die niet zichzelf maar de soevereiniteit van de voltallige bevolking dient.

De impasse doorbreken

We zitten als kiezer dus in zekere zin klem – we hebben volledig recht op democratie maar krijgen het niet. Ons personeel doet niet wat het opgedragen wordt en ontslaan lukt niet want het contract loopt 4 jaar. Dat patroon moet doorbroken worden en iedere verkiezing is een uitgelezen kans om dat te doen.

Je zult het vast met mij eens zijn, het herstel van de economie, een efficiënte overheid, onszelf wapenen tegen de volgende pandemie, er heerst een oorlog, zowel militair als economisch. Het zijn hoofdzaken die ons de komende jaren bezig moeten houden, met twee benen op de grond. De rest is bijzaak. De uitdagingen zijn groter dan ooit. En je zult het vast ook met mijn voorspelling eens zijn dat dat de komende jaren, met pappen en nathouden, niet gaat gebeuren.

Er is maar één goede manier om dat te doorbreken: Zowel de bevolking als de politiek dienen naadloos te opereren middels referenda. Over alle partijen heen, in een onvoorwaardelijke vorm.

En stoppen met flauwekul

Dat betekent referenda invoeren zonder de zotte uitzonderingen zoals nu geformuleerd door de Staatscommissie Parlementair Stelsel, want:

• Democratie is democratie.
• Democratie betekent erkenning van de soevereiniteit van het voltallige volk.
• En dat betekent dat wij, de hoogste macht van het land, altijd de overheid direct kunnen dicteren wat te doen.
• Een referendum is dus per definitie altijd “bindend” en kan dus helemaal niet “raadgevend” zijn, dat is misleiding of niet begrijpen wat democratie is.

Het burgerinitiatief

Het Zwitserse systeem is beproefd en kan vrijwel één op één overgenomen worden. Dit systeem kent het burgerinitiatief waarbij de bevolking ook wetten kan voorstellen. De regering kan dan met een tegenvoorstel komen. Uiteindelijk stemt de bevolking middels een referendum voor of tegen de voorstellen. Dat is het meest krachtige democratische gereedschap. Het is een van de beste middelen om de huidige politieke cultuur te doorbreken en de afstand van ons tot de politiek zo klein mogelijk te maken.

We verdienen het niet alleen, we zijn het aan elkaar verplicht om eruit te halen wat er in zit, problemen efficiënt op te lossen en te werken aan een land waar jij en ik gelukkige mensen zijn met vertrouwen in de toekomst, met kansen voor iedereen.

Analyse partijstandpunten

Brontekst stemwijzer

Op deze link vraagt Stemwijzer.nl of je het “eens” of “oneens” bent met de volgende stelling:

Inwoners van Nederland moeten een nieuwe wet kunnen tegenhouden met een referendum

Bij de toelichting op de vraag schrijft stemwijzer:

In Nederland stemt het parlement, dat bestaat uit de Eerste en de Tweede Kamer, over wetten. Inwoners van Nederland kunnen daar niet zelf over stemmen. Een volksstemming over een bepaalde wet heet een referendum. Invoering van dit voorstel betekent dat inwoners kunnen aangeven of ze het wel of niet eens zijn met een wet die al door het parlement is aangenomen. Het gaat om een bindend referendum: als voldoende mensen tegen zo’n wet stemmen, gaat deze niet door.

Het gaat hier dus over een beperkt referendum om wetten af te schieten, het gaat niet om een volledig referendum-systeem, zoals bijvoorbeeld in Zwitserland. Toch is de vraag interessant omdat vrijwel alle partijen zich in de kaarten laten kijken.

Termen

Eenduidigheid over de betekenis van termen is van belang:

• De volgende termen zijn verwarrend. Immers, een referendum is per definitie zowel bindend als niet beperkt qua onderwerpen.
  • “Raadgevend referendum”: Door burgers geïnitieerd referendum met als resultaat een niet-bindend advies voor de Tweede Kamer. De term “raadgevend referendum” is misleidend, als de bevolking, de hoogste macht binnen de democratie raad geeft dan is dat per definitie bindend.
  • “Raadplegend referendum”: Door de Tweede Kamer geïnitieerd referendum met als resultaat een niet-bindend advies voor de Tweede Kamer. De term “raadplegend referendum” als niet bindend is misleidend. “Raadplegend referendum” als een, op zijn minst, moreel bindend referendum kan het natuurlijk wel.
• Echte referenda vallen uiteen in diverse soorten:
  • “Correctief referendum”: Een referendum om een bestaande wet of een wetsvoorstel bindend af of goed te keuren.
  • “Verplicht referendum”: Er rust dan een “plicht” van de overheid om toestemming van de burger te hebben. Denk aan grondwetswijzigingen, verhogingen staatsschulden, internationale verdragen, overhevelen van onze soevereiniteit aan de EU enzovoorts. Voor belangrijke en ingrijpende zaken is dus toestemming van de burger nodig.
  • “Burgerinitiatief”: De burger doet een initiatief voor een wet of wens.
  • Op bovenstaande drie soorten zijn natuurlijk tal van onderverdelingen denkbaar zoals een “afzettingsinitiatief” om een bestuurder die niet voldoet af te kunnen zetten.

De tabel

De tabel is sorteerbaar…

• De eerste tekstkolom “Mening partij” bevat de toelichting op de vraag van stemwijzer.nl.
• De kolom “E/O” bevat “-” voor “Oneens” en “+” voor “Eens” met de stelling.
• De kolom “Analyse” bevat wat opmerkingen van mij.
• De kolom “RC” bevat een RapportCijfer van 0 tot 5. Hierbij betekent 0 “Oneens” en is er een wat subjectieve beoordeling van het standpunt “Eens” van 1 tot en met 5 op basis van het partijstandpunt.

Referendum

Partij	Mening partij	E/O	Analyse	RC
	BVNL: Wat BVNL betreft komt er zo snel mogelijk een bindend referendum, zodat de politiek weer dichter bij de mensen komt.	+	Met argumentatie, prima.	5
	FVD: FVD wil een bindend referendum invoeren naar Zwitsers model.	+	Dat is een bewezen systeem. In hoofdlijnen overnemen is een voor de hand liggende gedachte.	5
	JA21: JA21 wil zorgen dat de stem van de bevolking niet alleen tijdens verkiezingen gehoord wordt, maar dat Nederlanders de kans krijgen om zich tussentijds uit te spreken over belangrijke kwesties. Hiertoe pleit JA21 voor de invoering van bindende referenda.	+	Heel duidelijk en het signaal “burger participeer”. Prima	5
	LEF: LEF is een groot voorstander van het burgerinitiatief en het recht op uitdagen. Als burgers een betere manier weten om iets in te richten moeten ze daar campagne voor kunnen voeren en wetsvoorstellen voor kunnen lanceren. LEF wil een permanent burgerberaad (Derde Kamer) en meerkeuze (p)referenda.	+	Dat is volmondig achter referenda staan. Of een Derde Kamer handig is?	5
	LP: Referenda zijn een uitstekende manier voor de bevolking om inspraak te hebben.	+	Kort en duidelijk. Wat meer informatie is wenselijk.	5
	PPDG: Piratenpartij – De Groenen staan voor een versteviging van de democratie. Het buitenland laat zien dat in landen met een bindend correctief referendum als noodrem, er beter geluisterd wordt naar burgers, om een referendumgang te voorkomen. Lees meer: https://programma.piratenpartij.nl/#democratie	+	Slim om de link erbij te zetten. Zeer enthousiast. los van haalbaarheid wel de spijker op de kop.	5
	PVV: De PVV wil een bindend referendum. Dit geeft het Nederlandse volk de mogelijkheid om de politici in Den Haag tot de orde te roepen. Het referendum is een belangrijk instrument om het volk het laatste woord te geven, iets wat in een democratie vanzelfsprekend zou moeten zijn.	+	“iets wat in een democratie vanzelfsprekend zou moeten zijn”, dat dekt de lading.	5
	SP: Te vaak zien we bestuurders dingen doen waar mensen nooit voor hebben gestemd. De bevolking krijgt daarom het recht om de politiek terug te fluiten, op het moment dat die besluiten neemt die mensen niet willen. Daarom: Een bindend en correctief referendum op nationaal, provinciaal en lokaal niveau.	+	Ook goed dat hier gemeentelijk en provinciaal genoemd wordt, in combinatie met een geldige argumentatie. Klein puntje: “de bevolking krijgt het recht” is natuurlijk “de bevolking heeft het recht”.	5
	SPLINTER: Het bindend correctief referendum wordt ingevoerd, zowel landelijk als lokaal. Burgers kunnen het initiatief nemen voor het houden van een referendum, wat de overheid vervolgens zal faciliteren.	+	Landelijk en lokaal en zonder voorwaarden. Prima.	5
	50PLUS: 50PLUS vindt maatschappelijke participatie zeer wenselijk en het referendum is daar een instrument van.	+	Ietwat summier, had het nu wat toegelicht..	4
	BBB: BBB staat voor een correctief referendum waarin burgers hun stem kunnen laten horen.	+	Het antwoord is niet volledig genoeg om een beeld te vormen, wel een strikte en positieve toelichting op de vraag van stemwijzer. BBB, had het wat beter toegelicht.	4
	PVVD: We voeren een correctief bindend referendum in, óók bij besluitvorming over handelsverdragen. We voeren ook het raadgevend referendum, burgerberaden en andere vormen van burgerparticipatie in ter versterking van de democratie.	+	Wat mist is begrip van dat alle referenda bindend zijn. Niet slecht.	4
	NSC: We steunen de invoering van een correctief wetgevingsreferendum. We beschouwen zo’n referendum als een aanvulling op de representatieve democratie. Het referendum wordt alleen ingezet om de vraag te beantwoorden of een door het Parlement aangenomen wet van kracht moet worden.	+	Slechts gedeeltelijke erkenning van soevereiniteit burger.	3
	SVN: Een BINDEND referendum. De grens van de geldigheid moet wel aangepast worden.	+	BINDEND, prima, maar wel wat summier en “grens van geldigheid” wekt achterdocht op.	3
	D66: Een correctief bindend referendum kan werken als uiterste noodrem. Inspraak moet ook in een eerder stadium beter geregeld worden. De opkomst moet hoog genoeg zijn, Zodat het niet door een minderheid misbruikt kan worden om democratische besluiten te dwarsbomen. Verdragen zijn uitgezonderd.	+	Toch weer mitsen en maren, verdragen zijn natuurlijk niet uitgezonderd. Het leest als “we zijn voor referenda, maar liever niet”.	2
	GLPVDA: We willen het vertrouwen in de democratie herstellen. Dat kan alleen als iedereen kan meepraten. Het correctief referendum is een manier om mensen meer invloed te geven. Wel kijken we hoe het referendum past in andere wetgeving, internationale verdragen en de rechtsstaat.	+	Het is waar dat de Nederlander zijn soevereiniteit heeft overgeheveld naar de EU en internationaal. Dezelfde Nederlander heeft het recht om die soevereiniteit weer terug te pakken.	2
	BIJ1: Alhoewel BIJ1 zich hard maakt voor meer democratische inspraak, waken we voor het overmatig gebruik van referenda. Referenda kunnen gemakkelijk misbruikt worden door een vocale groep om onderdrukkend beleid door te voeren. We zijn voor de invoering van wijkraden, burgerfora en burgerberaden.	–	Beleid,een standpunt, op basis van angst. Jammer, iets meer vertrouwen zo mooi zijn.	0
	CDA: Een referendum vergroot en verscherpt de tegenstellingen in de samenleving. Daarom vindt het CDA het belangrijk om burgers juist eerder in het besluitvormingsproces te betrekken, bijvoorbeeld door middel van burgerberaden, zodat het draagvlak voor voorstellen wordt vergroot.	–	Anders gezegd: “De regent wenst zijn macht niet op te geven”. Oprecht jammer want een referendum maakt ons juist meer betrokken en maakt tegenstellingen in de maatschappij zichtbaar en bespreekbaar.	0
	CU: De ChristenUnie is geen voorstander van referenda. Referenda bieden schijninvloed. De werkelijkheid is bovendien ingewikkelder dan een stem voor of tégen een wet of voorstel.	–	Schijninvloed? Nee, bindend! In de Kamer is het ook Ja of Nee. Jammer.	0
	DENK: Veelal is een wetsbehandeling een intensief proces waarbij veel belangen gewogen worden. Dat is niet te vatten in een simpel ja of nee. Zie bijvoorbeeld de schadelijke wijze waarop het Brexit referendum is gehouden. DENK is wel voor de terugkeer van het raadgevend referendum.	–	Dat is toch interessant, in de Kamer is het toch ook ja of nee? Voor of tegen?	0
	SGP: De SGP is geen voorstander van referenda.	–	Dit is wel een wat bot en regentesk antwoord. Een kleine toelichting was op zijn plaats geweest.	0
	VOLT: Volt is tegen een bindend correctief referendum, omdat je wetgeving niet kan versimpelen tot een ja/nee-vraag. Het vergroot de verdeeldheid en ontslaat politici van hun verantwoordelijkheid. Volt wil een Nationaal Permanent Burgerberaad om inwoners al vroeg bij het wetgevingsproces te betrekken.	–	Verdeeldheid is geen synoniem voor enthousiaste betrokkenheid. En dat Ja/Nee-argument is onzin, de Kamer doet niets anders.	0
	VVD: We vinden dat het de taak is van de Tweede Kamer om namens alle Nederlanders goede wetten te maken. De kiezer bepaalt wie er in de Tweede Kamer zitten.	–	Een waarheid als een koe. Echter, “namens alle Nederlanders goede wetten maken” gaat zo vaak fout dat de directie van Nederland zich ernstig zorgen maakt en zelf inspraak wenst. Waar staat die D voor in VVD?	0

Illustratiebron “The White Rabbit”, bewerkt.