Table of Contents
De loterij die niet wil dat je weggaat
Opzeggen bij de Nationale Postcode Loterij begint met een opmerkelijke stap:
je moet eerst een account aanmaken.
Niet om een prijs te innen.
Niet om je gegevens te controleren.
Maar om je eigen geldstroom richting loterij misschien te mogen stopzetten.
Zodra je bent ingelogd, begint het spelletje. Je zoekt op “opzeggen” en krijgt een reeks keurige veelgestelde vragen:
- “Is opzeggen gratis?”
- “Hoe kan ik één of meer loten opzeggen?”
- “Hoe kan ik een deelname opzeggen in verband met overlijden?”
Overal wordt benadrukt dat opzeggen mogelijk is, dat het gratis is, dat er zelfs commerciële diensten zijn die je “helaas” geld laten betalen om voor jou op te zeggen.
Wat je niet krijgt: een duidelijke, klikbare knop waarmee je zelf online opzegt.
Dat is geen toeval. Dat is ontwerp.
De loterij beroemt zich er in media en op externe sites op dat opzeggen op drie manieren kan: telefonisch, schriftelijk en online via “Mijn Postcode Loterij”.
In de praktijk word je echter naar de telefoon en de chat geduwd. Wie alleen even snel zijn deelname wil beëindigen, belandt in wachtrijen en gesprek-scripts die nog één keer proberen je aan boord te houden.
Waarom dit meer dan alleen irritant is
De Autoriteit Consument & Markt is er tamelijk helder over:
- opzeggen mag niet moeilijker zijn dan aanmelden,
- informatie over opzeggen moet logisch en opvallend vindbaar zijn,
- en als je een abonnement online kunt afsluiten, moet je het ook online kunnen opzeggen.
Met andere woorden: bedrijven mogen geen onnodige drempels opwerpen.
Doen ze dat toch, dan kan dat worden gezien als een oneerlijke handelspraktijk.
Wat de Postcode Loterij doet, lijkt precies op wat toezichthouders “dark patterns” noemen: bewust ontworpen hindernissen die mensen aan het betalen houden.
De morele saus
Daar komt nog iets bij. Deze loterij presenteert zich als morele speler: “samen goede doelen steunen”, miljoenen voor natuur en mens, mooie plaatjes in de reclameblokken.
Maar zodra je geen onderdeel meer wilt zijn van het spel, is de ervaring ineens een stuk minder zacht.
Je wordt niet behandeld als mede-burger die zijn steun intrekt, maar als “afhakende klant” die met zachte dwang moet worden behouden.
Het wringt extra omdat loterijen intensief via straatwerving, telefoon en tv nieuwe deelnemers binnenhalen, vaak met een mix van tijdsdruk (“alleen nu”) en sociale druk (“uw buurt doet ook mee”). Als je dan geen duidelijk uit-knop biedt, is dat niet alleen slordig, maar structureel oneerlijk.
Wat fatsoenlijk zou zijn
Fatsoenlijke minimumnorm:
- In “Mijn Postcode Loterij” staat in het hoofdmenu een duidelijke optie “Deelname beëindigen”.
- Geen telefoondwang, geen chatscript; hooguit een éénmalige vraag of je de reden wilt delen.
- Directe bevestiging per mail met einddatum van de deelname.
Dat is gewoon voldoen aan de geest van de wet en aan basaal respect voor je deelnemers.
Tot die tijd is de Nationale Postcode Loterij voor mij het schoolvoorbeeld van hoe je digitale vrijheid uitkleedt: glimlachend aan de voorkant, klemzetten aan de achterkant.
Naschrift en acties
Chronologisch, huiver mee!
Melding gedaan bij Kansspelautoriteit
1 december 2025: melding gedaan bij de Kansspelautoriteit over het ontbreken van een duidelijke online opzegmogelijkheid bij de Nationale Postcode Loterij. Referentie: 2227-1099.
Melding gedaan bij ACM/ConsuWijzer
1 december 2025: melding gedaan bij ACM/ConsuWijzer over het feit dat online opzeggen in de praktijk niet mogelijk is, terwijl deelname wél eenvoudig online kan worden afgesloten. Referentie: ACM-2025-553361
Antwoord Postcodeloterij op afzeg-mail
1 december 2025: Reactie van de Nationale Postcode Loterij
Na mijn opzegmail kreeg ik onderstaande automatische reactie terug:
Beste lezer,
Dank u wel voor uw bericht. Wij willen u graag helpen, maar via deze weg kunnen wij u helaas niet te woord staan. Dit is namelijk een e-mailadres dat wij alleen gebruiken voor het verzenden van e-mails. Stuurt u hierop een reactie? Dan komt dit niet bij ons aan en uw bericht wordt niet gelezen.
Zou u uw opmerking of vraag nogmaals willen sturen via ons contactformulier? Dit vindt u op onze website
Wilt u ons liever telefonisch spreken? Dat kan natuurlijk ook! Onze ledenservice is bereikbaar via 088 – 020 1010. Op werkdagen van 09:00 tot 21:00 uur en op zaterdag van 10:00 tot 16:00 uur. We zien uw bericht graag, via een van de andere kanalen, tegemoet!
Vriendelijke groeten,
Nationale Postcode Loterij
Met andere woorden: zelfs als je netjes en schriftelijk opzegt, wordt je bericht niet verwerkt maar weggegooid. Je wordt teruggestuurd naar het contactformulier of de telefoon, waar de organisatie de regie houdt over het gesprek.
Dat is precies het punt van deze blog: de drempel om te stoppen ligt structureel hoger dan de drempel om mee te gaan doen.
Opzeggen via het contactformulier
1 december 2025: We houden vol, we willen online opzeggen!
Omdat mijn opzeg-mail in de no-reply-vuilnisbak verdween, ben ik braaf het officiële contactformulier gaan gebruiken. Ook die zat heel ver verstopt op de site, toevallig zag ik hem in een ooghoek.
Eerst de keuzes:
- Soort bericht: “Mededeling”
- Onderwerp: “Mijn deelname”
- Reden: “Overig”
Pas daarna kom je bij het tekstveld. Daar heb ik simpelweg opgeschreven dat ik mijn deelname per eerst mogelijke datum opzeg, dat mijn gegevens in de velden van het formulier staan en dat ik deze mededeling als formele opzegging wil laten behandelen.
Vervolgens blijkt dat het formulier zonder lotnummer niet verzonden kan worden. Geen lotnummer, geen opzegging, wel weer een drempel: je krijgt alleen de melding:
“Oeps! het formulier bevat fouten. Controleer je input!”
Een opzegging mét volledige naam, adres, woonplaats en IBAN plus onnodig veel extra gegevens – weer een drempel – is dus niet genoeg. De digitale sluis gaat pas open als je ook een lotnummer invoert. Uiteraard wordt de mogelijkheid geboden om meteen een lot te bestellen – daar mag je ook best iets van vinden. Een creatief lotnummer volstaat blijkbaar en zo kon het formulier verzonden worden.
Opnieuw: de drempel om mee te doen is minimaal (“vul uw gegevens in en u doet mee”), de drempel om te stoppen is maximaal (“log in, zoek, kies de juiste categorie en reden, vul al uw gegevens én lotnummer in, en hoop dat het formulier het accepteert”). Precies het soort ontwerp waar toezichthouders het over hebben als ze waarschuwen voor “dark patterns”.