Democratie buitenspel gezet

Hoe bijna 1 miljard publiek geld via actiegroepen beleid bepaalt, buiten de verkiezingen om.

Naar aanleiding van Wynia’s Week – Wouter Roorda & Syp Wynia

Dit stuk is gebaseerd op een aflevering van Wynia’s Week, met Wouter Roorda als gast en Syp Wynia als host.

• Syp Wynia
  Journalist en oud-commentator van Elsevier (1997–2018).
  Bekend om grondige economische en politieke analyse, geen randfiguur, geen slogans — maar feiten en duiding.
• Wouter Roorda
  Onderzoekt al jaren de geldstromen tussen overheid, loterijen en actiegroepen.
  Zijn werk maakt zichtbaar hoe er bijna 1 miljard euro richting beleidsclubs gaat die geen democratisch mandaat hebben.

De aflevering is hier te bekijken: YouTube-link
(sterk aanbevolen — kijk eerst, lees daarna)

Wat volgt is een samenvatting en interpretatie van een schokkend en feitelijk patroon:
een parallel machtssysteem groeit in Nederland, buiten verkiezingen en buiten de kiezer om.

De kern

In Nederland hoort de burger het laatste woord te hebben, de burgers zijn soeverein.

Echter, in de praktijk wordt die burger aan de kant geschoven door een ander systeem:

Publiek geld + loterijgeld → actiegroepen zonder leden → beleid + rechtszaken → burger buitenspel.

Het gaat om ongeveer €250 miljoen per jaar, €1 miljard per vier jaar naar Nederlandse actiegroepen en beleidsclubs, zonder democratisch mandaat.

Dit is beleid via subsidie, niet via verkiezingen.

Waarom dit van belang is

• Clubs zonder leden
• Geen kiezers, geen contributies
• Wel invloed op beleid
• Wel toegang tot ministeries
• Wel rechtszaken tegen de staat
• Daarnaast miljoenen uit de Postcodeloterij (met staatsvergunning)

Geen burger nodig. Geen verkiezing nodig. Toch macht.

Voorbeelden

Urgenda
±2 personen, 10 miljoen Postcodeloterij, dwingt overheid juridisch.

Milieudefensie
Sterk afhankelijk van subsidies, zet koers via rechter.

Natuur & Milieu
Geen leden, wel structureel overheids- + loterijgeld; aan stikstoftafel.

COC
Geen leden, miljoenen subsidies, direct invloed op beleidsafspraken.

Hoe het werkt

1. Ministeries financieren “maatschappelijke organisaties”
2. Clubs krijgen ANBI-status → imago van “goed doel”
3. Loterijgeld + fondsen versterken dat
4. Deze clubs:
   1. zitten aan beleidstafels
   2. voeren rechtszaken
   3. spreken “namens de samenleving”

Maar niemand heeft op hen gestemd.

Gevolg

Officiële route:

Burger → Parlement → Wet → Uitvoering

Feitelijke route:

Ministerie → Actiegroep → Rechter & beleidstafels

De kiezer wordt omzeild.

Wat dit is

• Geen liefdadigheid
• Geen “burgers die zich organiseren”
• Geen onafhankelijke tegenmacht

Dit is uitbesteed beleid. Met ANBI-stempel en loterijlicentie-geld als legitimatieschild.

Wat dit betekent

Een democratie valt niet plotseling omver, maar…

Hij lekt weg via:

• subsidies
• vergunningen
• commissietafels
• rechterlijke trajecten zonder mandaat
• actiegroepen zonder leden

En de burger betaalt… maar beslist niet.

Slot

• Dit gaat niet over links of rechts.
• Dit gaat over wie beslist in ons land.
• Dit is geen theorie. Dit is praktijk. En het gebeurt in het volle licht.
• En dan rijst de vraag: hoe kunnen 150 volksvertegenwoordigers dit laten gebeuren?
• Als dit geen alarmbel is voor onze democratie, wat dan wel?