Zelf hondenvoer maken

Vlees voor je huisdier. Help! Mijn hond wordt zo mager. Een uitzending van “Radar“, vers vlees zit vol met schilklierhormonen doordat schildklierafval toegevoegd wordt. Dit zou eigenlijk iedere hondenhouder moeten zien. Ik schrok ervan. Maar het is niet de eerste keer dat hondenhouders opgeschrikt worden. Een aardig beginpunt om wat betere inzichten te krijgen, in wat goed en wat fout is voor je hond, is de blog van Skeptvet. Deze bladzijde is bedoeld om verantwoord te koken voor je hond.

Zelf doen

Af en toe halen we een verse pens bij de slager. Dan krijg je een strottenhoofd, een slokdarm, een pens en een netmaag die binnenstebuiten is gekeerd en schoongemaakt is (in ons geval). Het strottenhoofd is gevaarlijk en gaat direct de afvalbak in. De slokdarm wordt in ringetjes gehakt en gaat de pan in. Ze flippen dan, want het is een ware traktatie! Taalkundig is het niet juist om bij de pens gemakshalve de netmaag ook te bedoelen, maar het is wel zo makkelijk. De pens gaat in repen door een grote gehaktmolen. Er zit altijd wat restzand in, dus de molen slijt wel. Daarna wordt de pens gekookt, versneld afgekoeld en uiteindelijk gaat alles in kleine porties de vriezer in. Een grote pens levert bijna 20 kg op.

Ik merk dat de ontlasting van onze honden beter is op basis van wat minder brokken, aangevuld met pens. De brokken blijven het hoofdbestandsdeel omdat we aannemen dat dit een goede basis is. Als je hond winden laat die naar rotte eieren ruiken dan is dat H2S-gas. Dat komt vrij bij de afbraak van eiwitten en je zou kunnen overwegen om wat minder vlees bij te voeren.

Slachtafval

Het punt is dat dit slachtafval is. Er wordt geen aandacht aan geschonken, soms wordt het gekoeld, soms niet, het wordt verzameld en verdwijnt in de dierenvoedselketen. Ik haal de pens op direct na het slachten, dat is de afspraak met de slager. Als je de pens niet direct verwerkt dan lopen de maden er al snel in rond. Goed genoeg voor de “brokkenmakers” en “versvleesfabrikanten” is mijn vermoeden – schandalen genoeg zijn er te vinden in de media. Er is ook een andere kant, wij denken vanuit een emotie, vinden dingen vies die een hond niet vies vindt, zoals het eten van uitwerpselen en knauwen aan kadavers die in de natuur gevonden worden.

Honden hoeven – net als mensen – van ongekookt vlees niet ziek te worden maar het is wel wat naïef, je geeft je kinderen ook geen rauw vlees en al helemaal niet als dat “over de datum” is. Even lekker verwennen met een diepvriespakje “Vers vlees” uit de supermarkt “omdat het zo gezond is” is een twijfelachtige redenering. Je hond blootstellen aan onnodige risico’s kan je voorkomen door te koken en in te vriezen. Als aanvulling, ik gebruik het best denkbare vlees. Echter, en als voorbeeld, ik ben ook weleens zuigwormen in pas geslacht vlees tegengekomen (vermoedelijk “Calicophoron daubneyi” en of “Paramphistomum leydeni”, zie bijvoorbeeld https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304401717302650). Geen fris gezicht en de peristaltische bewegingen overtuigen uitstekend om vooral wel te koken. Als ik ze een vers hart geef, zitten daar dan geen eieren van wormen in? Dus dat kook ik ook – de gouden regel is koken. Ontwormen is iets wat we vier keer per jaar doen, met verschillende werkzame stoffen. Echter, voorkomen is beter dan genezen. Een vervolgvraag is of de brokkenmakers ook schildklier toevoegen? Het zou mij niet verbazen, versneden, zodat de dosering beperkt is, maar vooral niets weggooien.

Houders van honden zitten, qua keuze van hondenvoer, klem. Vers vlees, gekookt en brokken hebben een twijfelachtige reputatie als het gaat om kwaliteit. In de branche wordt veel gerommeld met ingrediënten die eigenlijk niet in de keten terecht zouden mogen komen. Dat is echter vaak (niet altijd!) een redenatie vanuit emotie en niet vanuit gezond verstand. Zelf doen is vooral het verwennen van je viervoeters.

Enkele overwegingen

Jack: “Wat ziet zijn vacht er mooi glanzend uit. Ik kan wel zien dat het een gezonde hond is.” Jill: “Mijn hond heeft terminale kanker.” Moraal: Ben kritisch en gebruik altijd je logisch verstand.

Wat kan je zelf doen, als alternatief, om er toch voor te zorgen dat jouw hond krijgt wat het nodig heeft? Het vereist expertise en met deze bladzijde zou ik graag wat opheldering en informatie geven. Echter voor mij is het ook een zoektocht op onbekend terrein. Daarbij komt ook nog dat een pup andere behoeften heeft, dat dat per ras anders is, dat senioren weer andere behoeften hebben.

Voor onze honden is het bijvoeding, brokken zijn de basis. De honden zijn volwassen, geen pups.

En dan nog een tip, ga niet op Facebook om informatie vragen want dan weet je zeker dat je onjuist voorgelicht wordt. Als je wil weten hoe gestoord sommige mensen zijn dan moet je dat natuurlijk wel doen.

Punten die van belang zijn:

• De balans van eiwitten, koolhydraten en vetten voor de energiebehoefte.
• Juiste voorziening van sporenelementen en vitaminen voor het systeem.
  • Veel vlees voeren betekent ook een extra druk op de nieren omdat er veel purine verwerkt moet worden.
• Niet over bovenwaarden gaan van ongewenste stoffen die de gezondheid in gevaar brengen.

De keuken

De keuken vereist wat voorbereiding.

• Je hebt een grote pan nodig, 20 liter is voor een pens geen luxe.
• Een hakmes maakt het werk makkelijker, net als een stevige behang- of stoffenschaar. Een grote snijplank die niet makkelijk alle kanten opschuift. Messen en schaar dienen vlijmscherp te zijn.
• Overweeg bij het snijden een beschermende handschoen te dragen.
• Doe nitril-wegwerphandschoenen aan en ontsmet je handen goed na afloop.
• Om alles schoon te houden – zowel vooraf als achteraf – kun je ontsmetten met bijvoorbeeld een 80% alcohol-oplossing. Bio-ethanol met minimaal 20% en maximaal 30% water in een zo klein mogelijke plantenspuit (~0.5 l) volstaat. Niet in de keuken bewaren, na inspuiten een minuutje wachten, dan afnemen alles laten verdampen. Niet ontsmetten als je aan het koken bent i.v.m. brandgevaar, houd het hoofd erbij.
• Een gehaktmolen: Voor weinig geld kan je zware modellen kopen. Zorg dat pens zo schoon mogelijk is zodat restzand niet de messen bot maken
• Na het koken moet je er voor zorgen dat alles snel afkoelt. Vooral het temperatuurbereik rond 20 – 40 graden Celsius is gevaarlijk vanwege bacteriegroei. Als je verpakt in plastic gripzakjes dan kan je die koelen in een bak water. Als je bakjes gebruikt dan moet het aan de lucht gekoeld worden. Je moet dus een koele plaats hiervoor opzoeken.
• Het kan zijn dat jouw diepvriezer het niet leuk vindt als er in één keer 20 kg ingevroren moet worden. Dat is ook een puntje om mee rekening te houden.
• Maak na afloop alles goed schoon en ontsmet alles.

De menukaart

Op de foto krijg je een idee van hoeveelheden. Iedere bak is één liter. Dit is de opbrengst na bereiding van twee pensen, een hart en een halve lever. Per pens komt er ongeveer 1.5 liter vet vrij, na afromen. Dit vet is gebruikt voor het garen van de slokdarmringen, het hart en de lever. De bron is dikbil. Om dit te maken sta je wel een paar uur in de keuken.

Omdat dit vlees direct na de slacht verwerkt wordt betekent dit ook dat parasieten zoals wormen niet doodgevroren zijn – veel andere organismen overleven de diepvries, maar dat terzijde.

Geef dit vlees dus nooit rauw!

Hierna wordt gesproken over bakken maar met een grote hoeveelheid pensvet is het beter om te spreken over garen.

Slokdarm is delicatesse

De slokdarm zit tussen het strottenhoofd en de pens. Snij het strottenhoofd eraf en gooi het weg, geef het niet aan je hond! Snij de slokdarm los van de pens. Hak vervolgens de slokdarm in ringen. Als je vet van de pens hebt, bak de ringen dan daarin. Gebruik de ringen om te belonen, ze zijn er echt gek op.

Pens

De pens van één dikbil met één liter water: het totaal staat een fractie onder de 20 liter-streep. Dit is bijna industrieel koken.

Pensgehakt

Wie voor menselijke consumptie pens klaarmaakt heeft een lange weg te gaan maar voor de honden zijn we sneller klaar. De slager zal de pens geleegd hebben en hopelijk schoongespoten hebben met water. Het is niet te doen om alle grasresten en zand te verwijderen, spoel weg wat makkelijk loslaat. Een grote gootsteen is een luxe maar boven een put, op een plek waar geen honden komen, is ook een idee.

Lange repen voor de molen kun je het makkelijkst snijden met een groot en scherp geslepen vleesmes. Moeilijke stukken kun je knippen met een zware schaar. Een deel van het vlees heeft een netstructuur, dat is de netmaag die op dezelfde manier in repen gaat. Je moet even uitvogelen hoe breed je de repen kan maken waarbij de molen niet in de problemen komt.

Terwijl je aan het snijden bent staat de molen aan en voer je de repen in. Een grote plastic bak kun je plaatsen onder de molen. Het kan soms spetteren en dat is niet prettig voor jezelf en jouw keuken. Een spuitmond of een lap voor de snijplaat voorkomt dit.

In de tussentijd kan je een hele grote pan opzetten met een liter water, en voeg het gehakt toe. Als alles gemalen is laat je de pan met een deksel goed doorkoken. Waarschijnlijk wil je ventileren maar de geur trekt ook vliegen aan. De geur is wat weeïg maar als de pens redelijk schoon is dan riekt het ook minder.

Als je klaar met koken bent dan kan je overwegen vet af te romen of juist niet. Een beetje voor de slokdarmringetjes misschien?

Dan doe je alles in bakjes – die van de chinees zijn heel fijn. Van onder uit de pan scheppen en verdelen. Laat de bakjes met deksels erop afkoelen, bijvoorbeeld buiten met wat ruimte tussen de bakjes. Als ze voldoende afgekoeld zijn kunnen ze in de vriezer geplaatst worden.

Pensvet

Met pensvet ontstaat een dilemma. Aan de ene kant: we willen niets weggooien. Aan de andere kant: pensvet is een knoerthard vet, staat dus stijf van de verzadigde vetten en is daarmee niet de meest gezonde energiebron.

De smaak van wat je kookt in pensvet is voortreffelijk dus dat doen we wel. Maar uiteindelijk blijft er per pens van de dikbil zo’n 1.5 liter vet over en die gaat niet naar de hond. Daarmee wordt ook de redenering onderbouwd om het vet af te romen.

Lever

Lever bevat veel vitamine A. Lever laxeert bij een bovenwaarde. Lever bevat veel purine. Hoeveel lever kan je je hond geven? Veilige marge: 0.25 gram per kilo hond per dag. Er zijn diverse gegevens, maar 20 gram gekookte lever voor mensen dekt de totale dagelijkse behoefte aan vitamine A (~800ug) en daarmee is de nierbelasting door purine ook geen probleem. Dus pas op met teveel lever. Snij de lever in kleinere stukjes die makkelijk doseerbaar zijn.

Je kunt van een klein deel gehakt maken en dit meekoken met de pens. Je zult dan wel van te voren moeten bedenken hoeveel pens je geeft en de hoeveelheid lever daarop afstemmen.

Een interessante link staat hier: https://thecaninechefcookbook.com/blog/can-dogs-eat-beef-kidneys

Hart

Je kunt er gehakt van maken en dit meekoken met de pens maar hart nodigt uit om er bijvoorbeeld kleine lapjes van te snijden zoals op de afbeelding en daarna te bakken of te garen – in pensvet. Alternatief kun je er gehakt van maken en er met wat ei gehaktballetjes van maken.

Honden kunnen van veel hart diarree krijgen dus ook hier beperkt voeren.